Nước mắm Phan Thiết truyền thống và thương hiệu nổi bật

Nước mắm Phan Thiết là tên gọi chung các loại nước mắm xuất xứ từ Phan Thiết, một địa phương có nghề làm nước mắm truyền thống.

TÌM KIẾM RESORT - KHÁCH SẠN

Lịch sử nước mắm Phan Thiết

Nước mắm Phan Thiết thuộc loại “lão làng” và đã có mặt ở hầu hết tại các thị trường trong nước. Nước mắm Phan Thiết đã có từ thời Phan Thiết có tên là Tổng Đức Thắng (1809). Những nhà làm nước mắm khi đó đã làm được nhiều nước mắm và bán ở Đàng Ngoài. Đến đầu thế kỷ 20, nước mắm Phan Thiết đã có một nhãn hiệu nổi tiếng là nước mắm Liên Thành, được bán rộng rãi trong Nam ngoài Trung.

Về mặt thương hiệu, từ năm 2007, tên gọi này đã được luật hoá khi Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Thuận đăng ký bảo hộ vô thời hạn trên lãnh thổ Việt Nam để chứng nhận xuất xứ cho các loại nước mắm được chế biến theo đúng tiêu chuẩn chất lượng và An toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) trong địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, ngoài Việt Nam, trước đó 8 năm, từ ngày 1 tháng 6 năm 1999 một công ty tên là Kim Seng, trụ sở tại California (Mỹ) đã đăng ký thương hiệu “nước mắm nhỉ thượng hạng Phan Thiết” tại Văn phòng bản quyền sáng chế và nhãn hiệu thương mại Hoa Kỳ.

Nước mắm Phan Thiết

Nguyên liệu làm nước mắm Phan Thiết

Nước mắm Phan Thiết chủ yếu được làm từ cá cơm và nhiều loài các khác tùy vào mỗi lần tàu về và muối hạt.

Có nhiều loại cá cơm như cá cơm sọc tiêu, cơm than, cơm đỏ, sọc phấn, phấn chì, cơm lép… nhưng ngon nhất là cá cơm than và sọc tiêu. Cá cơm, xuất hiện từ tháng tư cho đến tháng tám âm lịch, là loại cá nhỏ, con to chỉ bằng ngón tay út hay bằng chiếc đũa, nhưng phân rã thành mắm nhanh, nên thời gian thành nước mắm cũng ngắn. Tuy nhiên, nhiều nhà làm nước mắm lâu năm cho biết chất lượng còn phụ thuộc vào thời gian đánh bắt cá, nhất là cá tháng tám, con nào cũng đều béo mập thì nước mắm mới ngon và đạt độ đạm cao nhất.

Cách chế biến nước mắm Phan Thiết

Chế biến trong thùng lều

Nước mắm Phan Thiết – Nước mắm ủ trong thùng (giống cách làm của nước mắm Phú Quốc). Người ta dùng loại thùng gỗ hình trụ gọi là thùng lều, cao 2 – 2,5 m, đường kính 1,5 – 2 m, dung tích từ 2.5-8 m3 để muối cá. Sở dĩ người ta phải dùng loại gỗ mềm như bằng lăng, mít, bờ lời để làm thùng là vì khi “niền” lại bằng dây song, chạy quanh mặt ngoài thân thùng, các mảnh gỗ được siết chặt vào nhau, không còn khe hở.

Nước mắm Phan Thiết

Cá cơm đánh bắt về được chọn lựa kỹ, bỏ những con to hay nhỏ quá hoặc không tươi. Cá được đem vào muối không cần rửa lại vì trước khi đem lên bờ, cá đã được rửa bằng nước biển. Khi muối tỷ lệ thường dùng là 10 cá 4 muối, hay 3 cá 1 muối. Hai thành phần đó trộn chung cho thật đều mà không để nát, gọi là chượp. Sau khi cho chượp vào đầy thùng lều thì phủ lên cá kè đã được kết lại như tấm chiếu, rải một lớp muối lên trên rồi cài vỉ tre trên mặt và xếp đá đè xuống.

Sau 2-4 ngày người ta mở nút lù có cụm lọc ở đáy thùng lều tháo dịch cá chảy ra. Dịch này gọi là nước bổi, do các enzymes trong ruột cá giúp thuỷ phân phần nội tạng cá mà thành. Nước bổi có thành phần đạm, nhưng có mùi tanh, chưa ăn được, thường được lọc bỏ váng bẩn để làm nước châm vào các thùng chượp đã chín nhằm tăng độ đạm.

Sau khi nước bổi rút, chượp trong thùng xẹp xuống và bắt đầu quá trình thuỷ phân chính. Tác nhân chính của quá trình này là một loại vi khuẩn kỵ khí thì cần thời gian từ 8-18 tháng thì mới thuỷ phân xong thân cá. Khi quá trình này hoàn thành, tức chượp chín, thì nước mắm hình thành trong suốt với màu từ vàng rơm tới nâu đỏ cánh gián (tuỳ theo từng mẻ cá) không còn mùi tanh mà có mùi thơm đặc trưng.

Nước nhất được rút từ thùng lều được gọi là nước mắm nhỉ – hoàn toàn từ thân cá thuỷ phân mà thành. Sau khi đã rút nước nhỉ, người ta đổ nước châm vào để rút tiếp nước hai gọi là nước mắm ngang. Mỗi lần rút, độ đạm càng giảm, nên để có sản phẩm có độ đạm đồng nhất bán ra thị trường, người ta phải đấu trộn các loại nước mắm có độ đạm khác nhau.

Chế biến trong lu

Đây là phương pháp làm nước mắm phổ biến ở Phan Thiết, đặc biệt là trong các cơ sở nhỏ. Cách ướp chượp, tỷ lệ cá và muối, vẫn theo cách dùng thùng lều. Điểm khác biệt là chượp ướp trong lu và lu được đậy kín phơi ngoài trời thay vì để trong nhà như thùng lều. Bằng cách này, nhiệt độ trong lu thường cao hơn, chượp mau chín hơn.

Độ đạm của nước mắm Phan Thiết

Độ đạm dinh dưỡng của nước mắm Phan Thiết

Quá trình thuỷ phân của chượp thường đi song song với quá trình phân huỷ của các vi khuẩn gây thối, vì thế, thành phần đạm của nước mắm bao gồm 2 sản phẩm của 2 quá trình đó, tức là đạm dinh dưỡng và đạm urê (tức đạm thối). Tỷ lệ đạm dinh dưỡng trong nước mắm càng cao, thì nước mắm càng ngon. Tỷ lệ trung bình ở các loại nước mắm ngon chiếm khoảng 60-70% đạm tổng.

Tuy nhiên, theo luật định, độ đạm mà nhà sản xuất khai báo trên bao bì chỉ là đạm tổng, không phải là đạm dinh dưỡng.

Nước mắm cao đạm

Bằng phương pháp ủ chượp – kéo rút thông thường, nước mắm nhất – tức nước nhỉ – chỉ có độ đạm khoảng 28-30oN. Để có nước mắm nhỉ cao đạm từ 35-37 độ, một mặt người ta phải chọn được cá tốt, tỷ lệ thịt cao, tươi ngon, một mặt khác phải rút kiệt nước bổi để giảm lượng nước có trong thùng chượp.

Để đưa độ đạm cao hơn, người ta phải đôn đạm. Phương pháp này thường sử dụng nước hoa cà (nước mắm chưa ngấu) có độ đạm khoảng 22-28o làm nước châm để kéo rút lần lượt qua nhiều thùng lều liên tiếp, mỗi một thùng sẽ làm tăng vài độ đạm. Tuy nhiên, độ đạm kỷ lục có thể đạt được cho đến hiện nay chỉ là 42-43o và chỉ có một số rất ít doanh nghiệp nước mắm ở Phan Thiết có thể làm được.

Khác biệt của nước mắm Phan Thiết

Khác biệt chung nhất, dễ nhận thấy nhất của Nước mắm Phan Thiết so với nước mắm Phú Quốc và các vùng khác là màu vàng rơm (nếu nguyên liệu là cá cơm) hay màu nâu nhạt (cá nục), trong sánh, có mùi thơm nồng và vị ngọt đậm do đạm cao. Khác biệt đó của nước mắm Phan Thiết được giải thích vì quá trình ủ chượp dưới trời nắng và gió – nhiệt độ trung bình cao, độ ẩm thấp tác động tích cực đến cơ chế lên men – điều mà khó có địa phương nào được ưu đãi như vùng cực Nam Trung bộ.

3 khu vực sản xuất nước mắm khác nhau

Ngay trong làng nghề Nước mắm Phan Thiết, cũng có 3 khu vực sản xuất nước mắm ít nhiều khác nhau:

  • Khu vực phường Thanh Hải: Chủ yếu là các hàm hộ (nhà làm nước mắm) nhỏ, sản phẩm nước mắm vừa mặn, có màu cánh gián đẹp (nhưng để lâu dễ bị xuống màu), độ đạm trung bình. Tại đây còn sản xuất ra các sản phẩm gốc mắm như: mắm nêm, mắm tôm, mắm ruốc…
  • Khu chế biến nước mắm Phú Hài: Đây là khu vực sản xuất quy mô tương đối lớn, sản phẩm nước mắm có độ mặn truyền thống.
  • Khu vực phường Hàm Tiến – Mũi Né: nước mắm tại khu vực này có thể nói là tốt nhất vì nguyên liệu làm từ cá cơm và không có phụ gia. Tuy nhiên, sản phẩm sản xuất ra rất hạn chế.

Xem thêm: Ẩm thực nổi bật tại Mũi Né – Phan Thiết

Các thương hiệu nươc mắm ngon và nổi tiếng ở Phan Thiết

Nước mắm Tứ Tuyệt

Nước mắm Phan Thiết – Nước mắm Tứ Tuyệt hiệu Con Cá Vàng là hãng nước mắm nổi tiếng tại Phan Thiết. Nguyên liệu chính được làm từ cá cơm tươi, sạch và được chế biến với muối có hàm lượng NaCl hơn 90%. Đây là loại nước mắm rất lâu đời và chất lượng, được rất nhiều du khách mua về làm quà để tặng cho người thân.

  • Địa chỉ: 65 Nguyễn Thông, Phường Phú Hài, TP. Phan Thiết, Bình Thuận
  • Điện thoại: 0252 3812807 & 0252 3812803 & 0252 3812806 & 0913 932 249
  • Website: www.ptfisaco.com.vn
  • Giá tham khảo: Nước mắm Tứ Tuyệt (40N) xách 2 chai 490ml – 140.000đ

Nước mắm Phan Thiết

Nước mắm Tĩn

Nước mắm Phan Thiết. Nước mắm Tĩn trong bình gốm, có thể dùng để làm món quà độc đáo khi đi du lịch Phan Thiết. Nước mắm Tĩn là nước mắm rin (mắm nhỉ),  nước đầu đến 41 độ đạm cá nguyên chất. Được rút trực tiếp từ thùng gỗ ủ chượp, chín chậm đủ 12 tháng. Nguyên liệu từ cá cơm than con to béo tươi và muối tinh khiết. Được cho vào tĩn gốm, xách bằng dây thừng bện trong hộp đẹp tinh tế.

  • Địa chỉ: 360 Nguyễn Thông, Phú Hài, Phan Thiết – Mũi Né
  • Điện thoại: 0918 118 736
  • Fanpage: Bảo tàng 3D Làng Chài Xưa – Old Fishing Village 3D Museum; Fishermen Show – Huyền Thoại Làng Chài
  • Giá tham khảo từ 60,000 đồng đến 275,000 đồng.

Nước mắm Phan Thiết

Nước mắm Tam Tài

Nước mắm Phan Thiết. Là một sản phẩm thuộc nhãn hiệu Con Cá Vàng nổi tiếng. Nguyên liệu chính làm nước mắm là cá cơm sọc than lớn tươi được đánh bắt ở biển. Chế biến liền với muối theo tỉ lệ giống như nước mắm Tứ Tuyệt. Nước mắm Tam Tài là nước mắm 30° đạm, đảm bảo giá trị dinh dưỡng và chất lượng sản phẩm rất tốt.

Nước mắm được nhỏ từng giọt sóng sánh, màu vàng rơm, qua hệ thống lắng lọc 3 lần. Sau đó tiến hành đóng chai nên đảm bảo về chất lượng lẫn độ an toàn. Sản phẩm ngon, phù hợp với túi tiền của đa số người Việt Nam.

Nước mắm Phan Thiết

  • Địa chỉ: 65 Nguyễn Thông, Phường Phú Hài, TP. Phan Thiết Tỉnh Bình Thuận
  • Điện thoại: 0252 3812807 & 0252 3812803 & 0252 3812806 & 0913 932 249
  • Giá tham khảo: Thùng 6 chai (30 độ đạm) Chai 490ml – 350.000đ

Du Lịch Mũi Né

Có thể bạn quan tâm

  • Lễ hội đua thuyền truyền thống

    Lễ hội Đua thuyền truyền thống ở Phan Thiết

    Lễ hội đua thuyền truyền thống Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024 chính thức khai mạc vào 12h45 đến 13h10′ ngày Mùng 2 Tết (11/02/2024) tại sông Cà Ty, TP Phan Thiết. Nội dung và thứ tự các nội dung thi đấu, gồm: Đua thuyền: 300m (mới), 500m đồng hàng và 1200m quay vòng (mới): …

  • Caraval đường phố tại Phan Thiết

    Caraval đường phố sẽ được tổ chức vào tháng 8 tại Phan Thiết

    Hưởng ứng Năm Du lịch quốc gia 2023, TP Phan Thiết, Bình Thuận sẽ tổ chức Tuần lễ Văn hóa đường phố từ 27.8 đến 3.9. Ngày 27.6, Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận cho biết, Tuần lễ Văn hóa đường phố nằm trong chuỗi sự kiện của Năm Du lịch quốc gia …

  • 5 hòn đảo đẹp nhất Việt Nam

    5 hòn đảo đẹp nhất Việt Nam đáng để xách balo lên và đi

    Việt Nam là một quốc gia đầy phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, với hàng ngàn hòn đảo nổi tiếng trải dài từ Bắc vào Nam. Nếu bạn đang tìm kiếm những điểm đến tuyệt vời để khám phá, dưới đây là một danh sách 5 hòn đảo đẹp nhất Việt Nam mà bạn không …

  • Khu kinh tế đêm

    Phan Thiết sẽ có Khu kinh tế về đêm?

    Khu kinh tế đêm là các hoạt động dịch vụ diễn ra sau 18h cho đến 6h sáng hôm sau, bao gồm: hoạt động giải trí ban đêm (văn hóa – nghệ thuật, âm nhạc, giải trí, lễ hội, sự kiện), du lịch ban đêm (hoạt động ở các địa điểm tập trung khách du …

  • Răng mực Phan Thiết

    Răng mực Phan Thiết – Một món ăn đặc sản độc đáo không thể bỏ qua

    Răng mực Phan Thiết, mắt mực nướng, là một món ăn đặc sản của vùng biển Phan Thiết mà không chỉ các bạn trẻ mà cả du khách đều yêu thích. Những chiều tan học, hồi hộp và vui vẻ, chúng ta thường rủ nhau tới những quán ăn ven đường để thưởng thức món …

  • Địa điểm du lịch Mũi Né

    Top 10 điểm du lịch nổi tiếng Mũi Né Khám phá thiên đường nghỉ dưỡng biển

    Mũi Né, một điểm đến du lịch tuyệt vời nằm cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng 4 giờ lái xe, được biết đến với cát trắng mịn màng, biển xanh ngắt và nhiều hoạt động thú vị. Với sự kết hợp hài hòa giữa thiên nhiên hoang dã và tiện nghi hiện đại, Mũi …